Kagunan Basa (bagian 2)

6. Tembung entar yaiku tembung kang tegese ora salugune.

Tuladha:

dawa tangane : clemer

jembar segarane : sugih pangapura

landhep nalare : pinter

cekak budine : gampang nesune

adus luh : nangis

peteng jagade : susah

gedhe endhase : sumangkeyan/sombong

perih atine : kalara-lara

dawa ususe : sabar

lunyu ilate : mencla-mencle

mogel ilate : mangan enak

gilig atine : golong pikire

alus budine : andhap asor

panas athine : kemropok

7.  Paribasan yaiku unen-unen kang ajeg, tegese wantah.

Tuladha:

adigang, adigung, adiguna       = ngendel-endelake

nyolong pethek                                       = ora cocog karo pangirane

kepara-kepere                                          = pangedume ora padha

criwis cawis                                                          = kakehan omong nanging mrantasi

keplok ora tombok                                   = ngrasakake senenge ora cucul wragad

yitna yuwana, lena kena           = sing ngati ati slamet, sing sembrana tiwas

busuk ketekuk, pinter keblinger = bodho lan pinter cilaka kabeh

jalukan ora wewehan                = gelem jaluk emoh menehi

welas tanpa alis              = marga saka welase temahan kapitunan dhewe

kerot tanpa untu = kakehan pangangkah nanging ora duwe kekuatan

anak polah bapa kepradhah = wong tuwa nyembadani panyuwune anak

 8.  Bebasan yaiku unen-unen ajeg kang ngemu surasa pepindhan.

Tuladha:

nabok nyilih tangan                   = gawe piala kanthi kongkongan

suduk gunting tatu loro             = nandhang kapitunan rangkep

ora ganja ora unus                     = wong kang rupa lan tumindake ala

nututi layangan pedhot             = mbudidaya baline kahanan kang wis ora becik

idu didilat maneh                        = nyeled kesaguhane dhewe 

madu balung tanpa isi                 = tukar padu bab sing sepele

ngubak-ubak banyu bening = gawe rusuh ing papan tentrem

mban cindhe, mban siladan = pangrengkuhe ora padha/pilih asih

dudu berase ditempurake = nyambung rembug sing ora cocog karo bakuning rembug

adol lenga kari busike                = tegese tukang andum malah ora keduman

ora mambu enthong irus           = ora ketara yen sedulur.

9. Saloka yaiku unen-unen kang gumathok, kang ngemu pepindhan.

Tuladha:

gajah ngidak rapah                                = wong nerak wewalere dhewe

kebo nusu gudel                                     = wong tuwa njaluk wulang wong enom.

kemladheyan ngajak sempal                 = mitra kang ngajak rusak. 

tekek mati ulone                          = wong cilaka marga rembuge dhewe.